Hatırlatma Notları (Yangın-Kalabalık-Kişi Koruma)

 

• Yangın Güvenliği ve Tabii Felaketlerde Müdahale Tarzı
• Kalabalık Yönetimi
• Kişi Koruma

 

          Bu bölümde;  müfredat değişikliğine göre güncellenmiş, yurakıdaki derslere ait,  kısa notlar bulunmaktadır. Adayların derslerde gördüğü konulardan, özellikle  soru çıkan bölümleri,  hatırlatmak amacıyla hazırlanmış olup sınava girmeden önce birkaç kez okunmasında yarar vardır.

 

YANGIN GÜVENLİĞİ VE TABİİ AFETLERDE MÜDAHALE TARZI DERSİ

 

YANMA ÇEŞİTLERİ

1. YAVAŞ YANMA : Örneğin demirin oksitlenmesi (yani paslanması).

2. HIZLI YANMA : Alev, ısı, ışık ve korlaşmanın oluştuğu yanma çeşididir.

3. PARLAMA VE PATLAMA : Parlama; benzin gibi kolay ateş alabilen maddelerde görülür. Patlama; maddenin tamamının bir anda yanması nedeniyle tam bir yanma olayıdır.

4. KENDİ KENDİNE YANMA : Yavaş yanma sonucu oluşan oksitlenme ile artan ısının bir süre sonra tutuşarak hızlı yanmaya dönüşmesidir.

YANGIN SAFHALARI

 Koku : Birinci aşama
 Duman : İkinci aşama
 Alev : Üçüncü aşama

YANGIN SEBEPLERİ

 Korunma önlemlerinin alınmaması
 Bilgisizlik
 İhmal ve dikkatsizlik
 Kazalar
 Sabotaj
 Sıçrama
 Tabiat olayları

YANGIN SINIFLARI

A Sınıfı Yangınlar : Katı yanıcı maddeler; ahşap tekstil-dokuma ürünleri
B Sınıfı Yangınlar : Sıvı yanıcı maddeler; benzin, mazot, madeni yağlar, vernik, alkol vb.
C Sınıfı Yangınlar : Gaz halindeki yanıcı maddeler; doğalgaz, LPG, asetilen, hidrojen vb.
D Sınıfı Yangınlar : Yanabilen hafif metaller; alüminyum, magnezyum, lityum, sodyum, potasyum vb.

SÖNDÜRÜCÜ MADDELER

1. Su : Ahşap malzeme, kağıt, ot, dokuma vb. yangınlarında ideal söndürücüdür.

2. Karbondioksit (CO2) : Gemilerin makine daireleri, matbaa makineleri, boya imali yapılan yerler için ideal söndürücüdür.

3. Kuru Kimyevi Toz : Kimya fabrikaları, nükleer istasyonlar gibi yerlerde çıkan yangınlar için ideal söndürücüdür.

4. Köpük (FOAM) : Rafineriler, kimyasal madde depoları, kimya laboratuarları, boya-vernik atölyeleri, akaryakıt depo ve dolum istasyonları, havaalanları, uçak hangarları gemilerde çıkan yangınlar için uygun söndürücüdür.

5. Halojenli Hidrokarbonlar : Bilgi işlem merkezleri, laboratuarlar, telekomünikasyon merkezleri, bilgisayar ve hassas makinelerin bulunduğu yerlerde çıkan yangınlar için ideal söndürücüdür.

TANIMLAR

1. Doğal Afet: Yerleşim, üretim, alt yapı, ulaşım, haberleşme araçlarını ve normal yaşamın akışını bozacak ölçüde, aniden ve belirli bir süreç içerisinde meydana gelen doğal yer ve hava hareketleridir.

2. Sel : Ani, büyük ve düzensiz su akıntılarına verilen isimdir. Seylap : Su baskını, taşma taşkın

3. Erozyon : Toprağın tarım yapılan üst tabakasının su veya rüzgarın etkisiyle aşınıp taşınmasıdır.

4. Heyelan : Toprak örtüsü veya kayanın bir parçasının bulunduğu yerden koparak yamaç üzerinden harekete geçip daha aşağıda bir yerde birikmesidir.

5. Çığ : Yamaçlarda biriken karların çeşitli nedenlerle yerinden koparak aşağı doğru kayması veya yuvarlanması sonucu oluşur.

 

 KALABALIK YÖNETİMİ DERSİ

 

DOĞUŞTAN GELEN DAVRANIŞLAR : Öğrenme ürünü olmayan davranışlardır. Canlının yaşamını sürdürmesini ve neslini devam ettirmesini sağlar.

 Refleks : Canlılarda dışarıdan gelen etkilere verilen ani ve değişmez tepkilere denir. Refleks hareketleri beyne ulaşmadan, omurilik tarafından yönetildiği için hızlıdır. Sinir sistemine sahip tüm canlılarda refleks davranışı vardır. Bilinç dışı gerçekleşir, kalıtsal ve türe özgüdür.

 İçgüdüsel davranış : Belli bir içgüdü davranışı, bir seri faaliyeti içine alır. İçgüdü şeklindeki davranışlarda bir organizma belli bir uyarıya karşı daima aynı şekilde tepki gösterir.

SONRADAN KAZANILAN DAVRANIŞLAR : Öğrenme veya etkileşim yoluyla kazanılan bilgi, beceri ve tutumlardır.

 Bilgi: Öğrenilen bir konunun teorik olarak bilinmesidir.
 Beceri: Vücudun teorik bilgiyi uygulaması, tekrarlayarak otomatik hale getirmesidir.
 Tutum : İnançlar, duygular, alışkanlıklar gibi nedenlerle oluşan davranışların tutarlı hale gelmesidir.

KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ

 Biyolojik varlığın bir sonucu olmaması,
 Doğuştan getirilmemesi,
 Diğer bireylerle ilişki ve etkileşim sonucunda öğrenilmesi,
 Nesilden nesile aktarılmasıdır.

GRUP OLMANIN KOŞULLARI

 Grubu oluşturan insanlar uzun süreli ilişki içinde bulunmalıdır.
 Mensupları; grubu grup olarak, kendilerini de o grubun üyesi olarak görmelidir.
 Grup kendi normlarını, üyelerinin rollerini ve nasıl davranacaklarını belirleyen kuralları koymalıdır.
 Ortak amaçlar geliştirilmelidir.
 Belirli karşılıklı rollere, statülere, değerlere ve inançlara sahip olmalıdır.
 Grup üyeleri, özelliklerinin farkında olarak karşılıklı ilişki içinde bulunmalıdırlar.

KALABALIĞIN ÖZELLİKLERİ

 Belirli ve dar alanda yer alır.
 Aralarında iş bölümü yoktur.
 Birbirlerini tanımazlar, ilişkileri en alt düzeydedir.
 Ortak yönleri, sadece gelip geçici heyecan paylaşmalarıdır.
 Birbirlerine şuursuzca uyum gösterirler.
 Tedirgin ve duygusaldırlar.
 Kalabalığın gücünü, kendi güçleri olarak hissedebilirler.

KALABALIK ÇEŞİTLERİ

1. İrade Kalabalığı : Belli bir konuyu ifade etmek için bir araya gelen insanlardan oluşur. Örnek; tiyatro, spor etkinlikleri, dans partileri verilebilir.

2. Dinleyici Kalabalıklar : Etkilenme düzeyi yüksek olan; konser, konferans, basın açıklaması gibi etkinliklerde oluşur.

3. Dini Hizmetlere Yönelik Kalabalıklar : Tarikat mensupları veya camilerde dini vecibeleri yerine getirmek için toplanan insanların oluşturduğu kalabalık türüdür.

4. Önceden Planlanmış Toplantılar : Derneklerin düzenlediği etkinlikler bu gruba girer. Siyasi parti toplantıları örnek olarak verilebilir.

5. Kızgın Kalabalıklar : Aniden oluşan, etrafa zarar veren, tepki gösteren, isyan eden insanların oluşturduğu kalabalık çeşididir. Somut bir amaçları ve liderleri izleyen bir kalabalık vardır.

OLAYLARIN HAZIRLIK SAFHASI

 Önderlik
 Kabarma ve horozlanma devresi
 Topluluğun büyümesi
 Fikrî hazırlık devresi
 Çabuklaştırıcı olay
 Kontrolden çıkmış zorbalık safhası
 Zorbalık hareketlerinin yayılması

OLAYLARI BAŞLATMA USULLERİ

 Yaygın propaganda yapmak
 Konuşma yapmak
 Heyecanı artırmak
 Eyleme geçiş

EYLEM TAKTİKLERİ

 Olay yaratarak dikkatleri başka noktaya çekme
 Dağılıyor görünerek tekrar toplanma
 Büyük bayrakla, flamayla yürüyüş ve marş söyleme
 Topluluğun etrafına yaşlı, kadın, çocuk ve gazilerin dizilmesi
 Topluluğun güvenlik güçlerini kuşatması

EYLEM BİÇİMLERİ

 Hakaret (Aşağılama, tahkir)
 Yazılı ve sözlü gereçlerle tahrik
 Bazı maddelerin atılması
 El silahları kullanılması
 Ateşli silahlar ve patlayıcı maddeler atılması
 Eşya tahribi ve yağma

TOPLUMSAL OLAYLARDA GENEL İLKELER

 Organizatörlerle diyalog kurma
 İkna edici ve inandırıcı olma
 İnisiyatif kullanma
 Caydırıcılık
 Provokasyona gelmeme
 Profesyonel olma
 Tarafsız olma

PROFESYONEL İMAJIN UNSURLARI

 Üniforma,
 Görünüm,
 Duruş,
 Profesyonel tavırdır.

GÖREVLİNİN TAVIR VE DAVRANIŞI : Bir görevlinin tavrı, davranışları ve görüntüsü, durumu kontrol etme yeteneğini doğrudan etkiler. Tavır ve davranışları etkileyen unsurlar;

 Zindelik,
 Düzenlilik,
 Tetikte olma,
 Farkında olma,
 Kontrolü almaya hazır olma,
 Otoriter resmi varlığıdır.

Tepkisel Bölge ; görüşülen kişi ve görevli arasında, görevlinin ikinci bir hamlesine tepki verebilmesi için yeterli zaman veren, yaklaşık iki metrenin üzerinde olan tampon bölgedir.

Tehlike Bölgesi ; Tepkisel bölge içindeki kişinin görevliye uzanabileceği veya fiziksel olarak dokunabileceği, iki metreden az olan bölgedir.

COP ÇEKME POZİSYONLARI

 Rahat pozisyon
 Hazır pozisyon

COP İLE SUÇLU TAŞIMA TEKNİKLERİ

 Copun saldırganın bacak arasından geçirilerek götürülmesi tekniği,
 Götürme tutuşu,
 Çaprazlama boğma tutuşu,
 Copun kelepçe yerine kullanılması.

COPLA VURUŞ TEKNİKLERİ

 Tam ileri doğru dürtme hamlesi
 Açılı hamle
 Tam ileri vuruş
 Değişik vuruş
 Yan hamle
 Direkt darbe

COPLA BLOK TEKNİKLERİ

 Üst seviyede blok
 Orta seviyede blok
 Alt seviyede blok

Organize/Organize Olmayan Aktif/Pasif Kalabalık

1. Faaliyetin yeri ve zamanı önceden belirlenmişse organize, belirlenmemişse organize olmayan kalabalık.

2. Kolluk kuvvetlerinin müdahalesini gerektiren bir durum varsa aktif, yoksa pasif kalabalık.

Örnekler ;

 Sinemaya film izlemek için gelenler ; organize – pasif
 Pazar yerindeki kalabalık ; organize olmayan – pasif
 Bir gösteri yürüyüşünde etrafa zarar veren, taşkınlık yapan kalabalık ; organize – aktif
Tecavüzcü yada kapkaççıyı linç etmeye kalkışan kalabalık ; organize olmayan – aktif

GÖZ YAŞARTICI GAZLARIN YAYILMA YOLLARI

1. Yanma ile yayılma : Göz yaşartıcı gazların ısı vasıtasıyla yanmasıdır. Gazın etkisinin yanında fazladan çıkardığı duman sayesinde, topluluğu oluşturanların birbirlerini görmesini engellediği için kişilerde ayrılma-dağılma duygusu yaratır. Bu yönüyle psikolojik etkisi fazladır. Dezavantajı; muhafazası içinde yanan maddeyi göstericilerin güvenlik güçlerine geri atmasına zaman bırakmasıdır.

2. Patlama ile yayılma : Metal muhafaza içindeki gaz patlayarak havaya karışır. Bu metot göz yaşartıcı gazın, göstericiler tarafından güvenlik güçlerine geri atılmasına zaman bırakmaz.

3. Sıkıştırılmış aerosol ile yayılma: Göz yaşartıcı gazın küçük zerreciklere ayrılarak buharlaşmadan havayı uzun süreli kaplaması yöntemidir. Göz yaşartıcı gazı ani ve dengeli yaydığı için güvenlik güçlerince en çok tercih edilen yöntemdir.

4. Sisleme ile yayılma : Göz yaşartıcı gazın eriyip çözülmesi sonucu, atıldığı alanda yoğun bir toz bulutu oluşturması yöntemidir.

GÖZ YAŞARTICI GAZLARIN FİZYOLOJİK ETKİLERİ

 Göz yaşarması ve göz kapaklarının kontrolsüz olarak kasılması nedeniyle görememe,
 Göz, burun, boğaz ve cilt yüzeyinde yanma, iğne batar gibi acı,
 Ağız ve burun salgısında artış,
 Nefes darlığı, sürekli öksürme ihtiyacı,
 Geçici denge kaybı, mide bulanması ve kusma oluşur.

Gazın yoğunluğuna ve maruz kalma süresine göre oluşan bu etkiler, 10-20 dakika içerisinde geçer.

GÖZ YAŞARTICI GAZLARA KARŞI İLK YARDIM

 Gazlı ortamdan uzaklaşılmalı, temiz havaya çıkılmalıdır.
 Gözler rüzgâra karşı açık tutulmalı, varsa kontak lensler çıkartılmalıdır.
 Göz kapakları mümkün olduğu kadar açılıp kapatılmalıdır.
 Burun temizlenip normal nefes almaya gayret edilmelidir.
 Vücutta kimyasal maddenin bulaştığı yerler, bol su ile ovuşturulmadan yıkanmalı,
 Kimyasal maddenin temas ettiği vücut bölgelerine kesinlikle kolonya, krem, losyon vb. sürülmemelidir

Kapalı Alanların Gazlardan Temizlenmesi : Kapalı alanların yüzeylerini gazlardan tam olarak temizleyebilmek için temizleme suyunun içine %5 oranında çamaşır sodası(sodyum karbonat) karıştırılmalıdır.

Göz Yaşartıcı Mühimmatları Saklama Koşulları : Göz yaşartıcı mühimmatların özelliklerini kaybetmemeleri için ortalama olarak 21 derece sıcaklıkta % 70 rutubet ortamında saklanması gerekir.

TOPLUM PSİKOLOJİSİNİN ÖZELLİKLERİ
 İrade zayıflığı,
 Duygusallık,
 Telkin,
 Özenti,
 Taklit,
 Yayılma,
 Tesir altında kalma,
 Anonim (isimsizlik).

TOPLU DÜZENLER

1. Hat Düzeni :

 Yol veya belirli bir alanı kapatma,
 Bir bina veya şahsı koruma,
 Topluluğu geriye itmek, belirli bir bölgeden çıkarma,
 İki grubu birbirinden ayırma,
 Her yönden gelebilecek tehditlere karşı tedbir almada kullanılır.

2. Çember Düzeni :

 Bir şahsı koruma,
 Kıymetli bir malzemeyi koruma,
 Korunan kişi veya aracını kalabalık içerisinden geçirme,
 360 derecelik koruma gerektiren hallerde kullanılır.

3. Kama Düzeni:

 Topluluk veya kalabalığı bölmek ve yanlara doğru dağıtma,
 Topluluk veya kalabalık içerisindeki lider suçluları yakalayıp tahliye etme,
 Topluluk veya kalabalık içerisinde yol veya koridor açma,
 Korunan kişi veya aracını kalabalık içerisinden geçirmek gerektiğinde kullanılır.

DAVRANIŞ : İnsanların veya hayvanların gözlenebilen, kaydedilebilen veya ölçülebilen hareketlerine denir. Davranışları; uyarıcılar ve tepkiler oluşturur.

PROPAGANDA : Herhangi bir düşünceyi savunanların çıkar ve görüşlerine uygun düşecek biçimde, kendi yandaşlarını çoğaltmak amacıyla diğer insanların tutum ve davranışlarını değiştirmeye yönelik etkinliklerin örgütlü olarak yapılmasıdır.

PANİK : Topluluğu kaplayan ani dehşet duygusu ve mantığın geçici olarak kaybı sonucu, insanlarda emin bir yere ulaşabilmek için dayanılmaz bir korku ve heyecanın etkisi ile meydana çıkan kontrolsüz hareketlerdir.

GÖZ YAŞARTICI GAZLARLA İLGİLİ TANIMLAR

1. Yoğunluk : 1 metreküp hava içerisindeki kimyasal maddenin “miligram” olarak ifadesi.

2. Doz : Vücut tarafından alınan veya emilen madde miktarı.

3. Dozaj : Canlıların bir süre içinde kaldıkları belli hacimdeki bir havada bulunan kimyasal madde ölçüsü

4. Öldürücü Dozaj : İnsanı öldürebilecek en az yoğunluk ve maruz kalma süresinin çarpımı ile bulunan değer.

5. Aerosol : Buharlaşmayan fakat uzun süre havayı kaplayacak şekilde küçük zerreciklere ayrılan katı veya sıvı madde

 

KİŞİ KORUMA DERSİ

 

SUİKASTLARIN TEMEL NEDENLERİ

 Siyasi nedenler
 Ekonomik nedenler
 Psikolojik nedenler
 Kişisel nedenler
 Dini ve sosyal inançlar
 Terör

KORUMA ÇEŞİTLERİ

 Özel koruma; önemli kişiyi konutta, işyerinde, gezide vb. yerlerde koruma şeklidir.

 Yakın koruma; önemli kişiyi konutu dışında koruma şeklidir.

 Konut ve işyeri koruma; önemli kişiyi konutunda ve işyerinde koruma şeklidir.

 Konut koruma; önemli kişinin konutunda sağlanan koruma şeklidir.

 İşyeri koruma; önemli kişinin işyerinde sağlanan koruma şeklidir.

 Çağrı üzerine koruma; önemli kişinin çağrısı üzerine koruma görevlendirilmesidir.

 

YAYA KORUMA TEKNİKLERİ

 Bir Kişiyle Koruma : Bu bir refakat korumasıdır. 360 derecelik koruma sağlanmalıdır.

 İki Kişiyle Koruma : Her görevli 180 derecelik koruma sağlar, öndeki görevli öncü görevi de görür.

 Üç Kişiyle Koruma : Her görevli 120 derecelik koruma sağlar. Genellikle yoğun alanlarda kullanılır.

 Dört Kişiyle Koruma : Koruma amiri dikkatini VİP’e yöneltir. Diğer korumalar 120 derecelik koruma sağlar.

 Beş Kişiyle Koruma : Koruma amiri dikkatini VİP’e yöneltir. Diğer korumaların her biri 90 derecelik koruma sağlar.

 Altı Kişiyle Koruma : Koruma amiri dikkatini VİP’e yöneltir. Diğer korumaların her biri 72 derecelik koruma sağlar.

TERÖRİST SALDIRININ SAFHALARI : Terörist saldırının beş safhası vardır. Sırasıyla :

 Hedef seçme
 Bilgi toplama
 Plan
 Saldırı
 Kaçış

KORUMANIN AŞAMALARI

 Tehlikeden zarar görmeden geçmek,
 Tehlike ile karşı karşıya kalındığında tehlikeyi bertaraf etmek,
 Saldırı başlamışsa, bu saldırıyı ortadan kaldırarak önemli kişiyi kurtarmak,
 Önemli kişiyi her şekilde korumak, saldırganı etkisiz hale getirmektir.

TEMEL KORUMA PRENSİPLERİ

 Günümüzde tam koruma mümkün değildir.
 Önemli kişiyi korumak ve tehlike anında kaçırmak asıl amaçtır.
 Kaçış istikameti ve güvenli yer önceden tespit edilmelidir.
 Koruma hizmeti önemli kişiye göre yapılmalıdır.
 Koruma hizmeti önemli kişiyi engellememelidir.
 Önemli kişi koruma esaslarını bilmelidir.
 Korumalar önemli kişinin hayat tarzına uygun olmalıdır.
 Koruma planı ve araç-gereç hazır tutulmalıdır.
 Koruma sürekli (24 saat) olmalıdır.
 Giriş-çıkış saatleri rutin olmamalıdır.
 Ekip birbiriyle uyumlu olmalıdır.
 Koruma personeli sadece koruma hizmeti yapmalıdır.
 Saldırıya açık noktalara dikkat edilmelidir.
 Haberleşme anlaşılır olmalı ve kod kullanılmalıdır.

 

YAKIN KORUMA PERSONELİ

 Koruma amiri
 Ekip amiri
 Koruma görevlileri
 Sürücüler

 

KORUMA ÇEMBERLERİ

 Dış Çember: Hakim yere yerleştirilmiş keskin nişancılar, yaklaşma istikametlerini kapatan ve güzergâh üzerindeki kritik yerleri emniyete alan ve kontrol eden birimden oluşur.

 Orta Çember: Savunma hattıdır. Yerel kolluk veya sabit özel güvenlik personelinden oluşur.

 İç Çember : Korunan kişinin en yakınında, yakın koruma personeli tarafından oluşturulan en güvenli ve en önemli halkadır. Korunan kişinin izin verdiği yakınları ve güvenlik kontrolünden geçmiş kişiler girebilir.

BOĞMA (BOĞUM) NOKTASI : Korunan kişinin bir yerden, bir yere giderken geçmek zorunda olduğu, alternatifi olmayan noktadır. Boğma noktaları, hız yapmaya müsait olmamaları nedeniyle saldırıların gerçekleşmesi için en uygun noktalardır. Korunan kişilere saldırılar en çok buralarda gerçekleştirilmektedir.

BOĞMA NOKTALARI

 Trafiğin yoğun olduğu yerler
 Yol çalışmaları
 Kırsal ve ıssız alanlar
 Trafik lambalarının bulunduğu yerler
 Kavşaklar
 Yüksek binalar ve köprüler
 Tüneller, hemzemin, alt-üst geçitler
 Araçların manevra yapmasına imkan vermeyecek darlıktaki yollar
 Araçtan iniş-biniş noktaları

VİP’İN GÜZERGÂHI ÜZERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR :

 Mevsime yada bölgeye göre uygunsuz giyinmiş kişiler
 Okunamayacak şekilde silinmiş yada değiştirildiği bariz plakalı araçlar
 Arıza yapmış araçlar
 Yol üzerinde yapılan yol çalışmaları

 

KONVOYU OLUŞTURAN ARAÇLAR

 Öncü İstihbarat Aracı
 Eskort Aracı (Kılavuz Araç)
 Öncü Koruma Aracı
 Makam Aracı
 Karşı Müdahale Ekip Aracı
 Ambulans
 Motosikletler
 Konuk Heyet Aracı
 Basın Aracı
 Artçı Araç (Takip Aracı )

MAKAM ARACINDA ARANAN ÖZELLİKLER

 Motoru güçlü ve hızlı olmalı
 Zırhlı olmalı
 4×4 çeker olmalı
 Dört kapılı ve iniş-biniş tutma yerleri olmalı
 Çarpışmalara karşı dayanıklı olmalı
 Ülkenin hava ve yol şartlarına uygun olmalı